1927’de Bursa’da dünyaya gelen Adnan Uzal, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ni başarıyla bitirmiş bir ekonomistti. Okul sonrası üç yıl kamuda görev yaptıktan sonra, dedesinden ve babasından devraldığı özel iş yaşamında sanat, tarih, felsefe ve edebiyat üzerine okumalar yapmayı elden bırakmamış, şiirler yazmayı ve resim yapmayı yaşam biçimi haline getirmiş örnek aydınlarımızdandır.
Güçlü bir belleğe sahip olan Uzal, örnek bir aile babası olmasının yanında, örnek dostluklar ve arkadaşlıklar kurmuş, onlarla yaşamının sonuna kadar, yazınsal ve sanatsal paylaşımlar oluşturmuştur. Tual üzerine yapmış olduğu yağlıboya resimleri, onun ölümünden sonra da sergilenmiş, adına şiir ve resim yarışmaları düzenlenmiştir.
Yaşamı boyunca Cumhuriyet aydını sorumluluğuyla hareket eden Adnan Uzal’ın yayımlanmış şiir, öykü ve düşünce yapıtları; “Bir Ömürden Süzülen Şiirler” (2009), “Mavi Hasreti” (2011), “Sanat ve Yaşama Sanatı Üzerine Düşünceler” (2011), “Mevlevi Martılar” (2012), “Yaşlı Tekne” (2012), “Biz Köfteyi Çok Sevdik” (2013), “Bir Yanılgının İç Yüzü / Arkadaşım Frankeştayn” (2013) adlarını taşımaktadır.
Yaşam ve sanat ustası Adnan Uzal, kültür ve sanat konusundaki kaynaklarını (nereden geldiklerini), “Sanat ve Yaşama Sanatı Üzerine Düşünceler” (2011, Beyaz Konak Kitapları) adlı kitabında şöyle belirtmektedir:
“(…) Liseye kadar inen dönemimde birazcık babamın etkisiyle ve biraz değil bilhassa babamın telkinleriyle o ilk basılan Atatürk’ün 3 ciltlik “Büyük Nutuk”unu ortaokul ve lise döneminde ezberlercesine okudum. Türkiye Cumhuriyeti ve Anadolu İhtilali’nin bütün gizli kalmış diyebileceğim sırlarını babamla beraber kömür sobasının çıtırtıları arasında o kış gecelerinde Büyük Nutuk’u okurken öğrendim.
“İktisat Fakültesi’ni bitirdiğim sıralarda sanat çevresiyle daha yakından tanıştım. Bilhassa hikâyeci olarak Sabahattin Ali, Ömer Seyfettin ve diğer Türk hikâyecilerinin kitaplarının, sonra nükte sanatının zirvesine ulaşmış olan Aziz Nesin’lerin, Rıfat Ilgaz’ların kitaplarının ilk baskılarına sahip olmuştum. (…)”
Adnan Uzal’ın, yaşam ve sanat içerisindeki bitmez tükenmez yalın çabası şiirlerine de yansımıştır. Bu anlamıyla; sonsuz hayranlık duyduğu ve şiirlerini kütüphanesinden asla eksik etmediği şairlerin başında Nâzım Hikmet gelmiştir. Onun için, Nâzım Hikmet; “Türk ulusu, Türk Kurtuluş Savaşı hakkındaki şiirleri tekrar tekrar okunacak bir şairdir.” Adnan Uzal’ın yaşama ümidi kırıldığı zamanlarda, koşarak kitaplarına sarıldığı şair yine Nâzım Hikmet’tir.
Adnan Uzal’ın şiirlerinden doğa, insan ve yurt sevgisi eksik olmaz. Gündüzden geceye, geceden gündüze, yaşamı sarıp sarmalayan ve kuşatan ne varsa şiirlerine taşımayı ihmal etmemiştir; dostları da dahil olmak üzere…
“O da ne ağlıyorum Akdeniz Akdeniz’in şairi ben, / Dede ressam Adnan Uzal / Atölyemde ağlıyorum // Bu kadar mı mutluyum? / Bu kadar mı özledim dostlarımı? / ‘Değirmen dağlar ve rüzgâr’ı / Marko Paşa’dan dostum Sabahattin Ali’yi, / Mavi’nin, yazmanın ve yaşamanın ustası / Mavi yolculukların unutulmazı / Ressam ve şair Bedri Rahmi’yi // Balıkçının kızı İsmet’i tanıyorum / anıları kucaklarken, yaşarken… / Binlerce binlerce yaşanmış olaylar, anılar / Yaratılmış tanrılar onlara ait zengin mitoloji ve bilgi… // Efsane insanın / Ege, Mezopotamya ve mavi diyen, / Anadolu diyen sesini duyuyorum / Mavi Yolculukları başlatan Cevat Şakir’in… / Ve İsmet’le daha yakın tanıyorum o dünyayı / O da ne ağlıyorum Akdeniz Akdeniz’in şairi ben, / Dede ressam Adnan Uzal / Atölyemde ağlıyorum gözyaşlarım ip gibi / …” (“Mavi Hasreti” adlı kitabından, “Alabanda Sancak” başlıklı şiir…)
Adnan Uzal’ın şiirlerinde, yer yer ince göndermelerle, çağrışımlarla karşılaşmak mümkün… Bu türden şiirlerini, doğa / bitki imleri üzerinden yapması ayrı bir tat oluşturmuş. “Mavi Hasreti” adlı kitabında kısa dizelerden oluşan şiiri “Sardunya”yı bu duruma örnek gösterebiliriz.
“İster misin açsın, / Sardunyam?/ Güneş görmeyen balkonumda. / Sonra da, / Bana dönüp, / Kahkahalarla gülsün?..”
Düşüncenin ve sanatın imbiğinden süzülen yalın şiirlerin yaratıcısı, örnek insan Adnan Uzal’a selam olsun, ışıklar içinde uyusun…
ADNAN UZAL
SERGİSİ
- Adnan Uzal Anısına Resim, Heykel, Fotoğraf ve Karikatür Sergisi (18 Temmuz – 31 Temmuz 2020) bu yıl Erkan Yücel Kültür Merkezi’nde…
Yaşama sanatı ustası Dede Şair – Yazar – Ressam Adnan Uzal adına düzenlenen sergi, 18 Temmuz 2020 günü saat 17:00’de EYKM’de sanat tutkunlarının ziyaretine açılacak. Açılış etkinliğinde dinleti de verilecek…
DİNLETİ PROGRAMI:
Doç. Dr. İlhan Tonger’in Piyano Öğrencileri
1:POYRAZ TONGER(Piyano)
Yağmur Damlası(Beste:Poyraz Tonger)
2:SELİN ERCAN
Feelings (Beste:Morris Albert
Arrenge:İlhan Tonger
Vals la minör (Beste:F.CHOPEN)
Musette (Beste:J.S.BACH)
Arabesk (Beste:Burgmüller)
3:BERRA GERENLİ
Sarabande And Gigue(A minör
(Beste:J.S.BACH)
Presto alla tedesca
Beste:BETHOVEN
4:DEFNE ILGAZ
Söz: ADNAN UZAL, Beste: Defne ILGAZ
Defne Ilgaz, gitarı ve sesiyle yorumluyor.
5:CEMAL KARAKUŞ
Nâzım Hikmet, Cemal Süreya, Edip Cansever’in şiirlerinden bestelerini piyano eşliğinde seslendiriyor.
KATILAN SANATÇILAR: Adviye Bal, Ahmet Kalkan, Ahmet Özel, Akif Şenoğlu, Alpay Tuğlu, Asya Irmak Usta, Atila Aktürk, Atlas Yenici, Ayfer Demircioğlu, Bülent Turan, Cemil Altaylı, Ceyda Güler, Ceylan Mutlu, Demet Kaya, Döndü Demirtaş, Ece Çalışır, Ece Tüfekçi, Eda Nil Gedik, Elif Naz Gedik, Elif Solak, Elif Sonkan, Ertuğrul Bulut, Fatoş Özbilgin, Fidan Zeyrek, Filiz Kara Bilgin, Gamze Çetiz, Gülay Sönmez, Gülseren Sönmez, Güzel Bakır, Halide Okumuş, Hülya Küpçüoğlu, İrfan Seçkin, Kadriye Korubeyi, Muhsin Bilyap, Murat Havan , Mustafa Bilgin, Mustafa Şanlı, Müfit İşler , Müzeyyen Karaçiftçi, Nihal Güres, Pınar Çalışır, Poyraz Tonger, Poyraz Us, Ruşen Eşref Yılmaz, Rüzgar Fidan, Sabahattin Şen, Sema Çulam, Şenay Sönmez, Şule Ağayar, Tuba Karakaş, Tuğrul Çalış, Tuğrul Çutsay, Uğur Durak, Yağmur Bildirici, Yücel Dönmez, Zeynep Ege Küçük, Zeynep Karahan, Zeynep Serdar, ZUZU.